Είναι ευρέως γνωστό ότι τα μικρά τηλεσκόπια συνεισφέρουν σημαντικά στη βασική έρευνα με αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Έχει επίσης τονιστεί στο παρελθόν (βλ. σχετικές αναφορές της ESO) ότι τα μικρά τηλεσκόπια είναι απολύτως κατάλληλα για να αναλάβουν εξειδικευμένα ερευνητικά προγράμματα παρατήρησης, για να δοκιμάσουν καινοτόμες ιδέες και μεθόδους, για να δοκιμάσουν νέο αστρονομικό εξοπλισμό, καθώς και να εκπαιδεύσουν νέους ερευνητές στο πλαίσιο της εκμάθησης της αστρονομίας και της αστροφυσικής.

Η ταχεία ανάπτυξη της τεχνολογίας των ανιχνευτών, καθώς και του αυτοματισμού και της ρομποτικής, έχει καταστήσει τα μικρά τηλεσκόπια ικανά να φέρουν σε πέρας παρατηρήσεις, οι οποίες πριν από μερικά χρόνια ήταν δυνατές μόνο από μεγάλα αστεροσκοπεία. Μερικές κατηγορίες αστρονομικών παρατηρήσεων, όπως η φωτομετρία και η φασματοσκοπία μεταβλητών αστέρων για μεγάλα χρονικά διαστήματα, μπορεί να πραγματοποιηθεί πολύ ευκολότερα και αποδοτικά με μικρά τηλεσκόπια, εφόσον οι νέοι και φθηνότεροι ανιχνευτές (CCD) και οι εξειδικευμένες τεχνικές ανάλυσης και επεξεργασίας των δεδομένων είναι διαθέσιμες σε ολοένα και περισσότερους. Είναι πλέον ευρύτερα αποδεκτό ότι τα μικρά τηλεσκόπια είναι ιδανικά τόσο για την αστρονομική εκπαίδευση όσο και για την πραγματοποίηση εξειδικευμένων ερευνητικών προγραμμάτων όπως:

• Αστρομετρία, φασματοσκοπία και φωτομετρία μεταβλητών αστέρων.
• Υποστήριξη παρατηρήσεων σε πολλά μήκη κύματος (multi-wavelength) από δορυφορικά και επίγεια αστεροσκοπεία.
• Φωτομετρική μελέτη εκλειπτικών και κατακλυσμικών μεταβλητών αστέρων.
• Παρακολούθηση και καταγραφή φαινομένων βαρυτικής μικροεστίασης (gravitational micro-lensing) στον Γαλαξία.
• Επισκοπήσεις του ουρανού σε ευρύ πεδίο παρατήρησης για την καταγραφή και τον εντοπισμό αντικειμένων ΝΕΟ.
• Παρακολούθηση και καταγραφή ενεργών γαλαξιών (blazar, AGN, μελανών οπών).
• Ανακάλυψη νέων μεταβλητών αστέρων.
• Ηλιακές παρατηρήσεις στην ορατή περιοχή του Η/Μ φάσματος.

Ανάμεσα στα πιο κατάλληλα ερευνητικά προγράμματα για μικρά τηλεσκόπια είναι αυτά που εμπλέκουν τη μακροχρόνια καταγραφή φαινομένων, καθότι είναι ευκολότερο να διατεθεί χρόνος παρατήρησης σε ένα μικρό τηλεσκόπιο αντί σε ένα μεγαλύτερο. Τυπικά, τέτοιου είδους προγράμματα παρατήρησης γίνονται στο πλαίσιο διεθνών συνεργασιών, όπου μικρά τηλεσκόπια διαμέτρου 0.4 - 1.0 μ ανήκουν σε κάποιο δίκτυο (με 24-ωρη κάλυψη) και αφιερώνουν πολύ χρόνο στην καταγραφή φαινομένων.

Έχει γίνει πλέον γνωστό ότι η λειτουργία των μικρών τηλεσκοπίων είναι πολύ αποδοτικότερη, όσο αυτά ανήκουν σε διεθνή δίκτυο τηλεσκοπίων, όπως είναι το Whole Earth Telescope (WET), το Center of Backyard Astronomers (CBA, το North European Observatories Network (NEON) κ.α.. Τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας συνεργασίας είναι προφανή.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι το τηλεσκόπιο διαμέτρου 0.4 μ του Πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου Αθηνών (UOAO) έχει συνεισφέρει ουσιαστικά σε ερευνητικά προγράμματα με υψηλής ποιότητας παρατηρήσεις με CCD camera, στο πλαίσιο πολλών διεθνών παρατηρησιακών εκστρατειών και διμερών συνεργασιών με άλλα ερευνητικά κέντρα στον κόσμο. Για παράδειγμα, μπορεί να αναφερθεί η διεθνής εκστρατεία παρατηρήσεων 'Multisite observations of the δ Scuti star V1162 Ori' (1999-2002), το 'W UMa program' (Greece, Canada, Poland), το οποίο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, η διεθνής εκστρατεία 'Searching for β Cephei Stars in the open clusters NGC 6910 and NGC 884' (2006-2007), το πρόγραμμα 'Photometric monitoring of OJ287 Blazar' (2006-σήμερα) και το 'Accurate absolute parameters for oscillating Algol-type (oEA) binaries' campaign (2007-σήμερα). Η υψηλή ποιότητα των παρατηρήσεων που εξάγονται από τα όργανα του αστεροσκοπείου εγγυώνται τη χρησιμότητά τους σε εξειδικευμένα ερευνητικά προγράμματα και τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων ερευνητών σε διεθνή δίκτυα παρατηρήσεων.

Μια λίστα από ερευνητικές δημοσιεύσεις, οι οποίες έχουν προκύψει με παρατηρήσεις από το τηλεσκόπιο και τον εξοπλισμό του UOAO, βρίσκεται εδώ: (Δημοσιεύσεις)